Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu

DEHB (DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU) NEDİR?

                Aşırı hareketlilik, dikkat ve konsantrasyon bozukluğu, dürtüsellik (impulsivite) şeklinde açığa çıkan psikiyatrik sorunlardan biridir. DEHB, kişiyi ömür boyu takip edebilecek bir hastalık olduğu gibi çocuklarda daha sık gözlemlenir ve yaş ilerledikçe -genellikle- belirtilerini kaybeder. Çocuk yaşlarda başlayan dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu çocuğun ömür boyu yaşam kalitesini etkileyebilecek güçte bir problemdir ve muhakkak teşhis/tedavi edilmesi gerekmektedir. Aynı zamanda özgül öğrenme güçlüğü (ÖÖG)’nün bir alt tipidir. ÖÖG olarak bilinen 3 ana güçlük; disleksi, diskalkuli ve disrafi genellikle dikkat eksikliği ile birlikte gözlemlenir. Şimdi, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu türlerini inceleyelim:

DEHB BELİRTİLERİ

                Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan çocuklar bazı davranışlarıyla gözetmenlere ipucu verirler. Örnek: çocuğunuzun sizi dinliyormuş gibi görünüp aslında dinlemediğini, sürekli başka hayallere daldığını gözlemliyor olmak dikkat eksikliği belirtilerinden biri olabilir. Bir oyunu veya faaliyeti tamamlamadan diğerine geçmek ve bunu sürekli tekrarlıyor olmak da dikkat eksikliği belirtileri arasında yer alır.

DEHB bazen de aşırı hareketlilik şeklinde kendini gösterir. Bu yüzden dikkat eksikliği belirtileriyle, hiperaktivite belirtilerini ayrı ayrı incelemekte fayda var.

DİKKAT EKSİKLİĞİ BELİRTİLERİ

1. Dış seslerden veya önemsiz faktörlerden etkilenip asıl meşgul olunan işten kopmak
2. Sık sık hata yapmak ve dalgınlık şeklinde gözlemlenen sakarlıklar yapmak
3. Konsantrasyon gerektiren oyun veya aktivitelerde başarısız olmak
4. Oyun ve işler arasında hızlı geçişler yapmak; biri bitmeden diğerine atlamak
5. Sohbet esnasında başka şeyler hayal edip karşıdakini adeta duymamak, anlatılanları akılda tutamamak
6. Unutkanlık
7. Görev ve sorumlulukları sürekli ertelemek

Şeklinde görülen davranışlar dikkat eksikliği belirtileri olarak değerlendirilebilir.

HİPERAKTİVİTE BELİRTİLERİ

                Hiperaktif nedir? Aşırı hareketlilik ve dikkatsizlik gibi öğrenmeyi etkileyecek güçte sorunlar yaşayan çocuklara hiperaktif denir.

1. Aşırı hareketlilik, oturduğu yerde duramama,
2. Aşırı konuşma,
3. Mobilyalara veya tırmanma amacı taşımayan nesnelere tırmanma,
4. Bir odanın içinde dahi olsa dolaşmaya çıkma, tabiri caizse amaçsız volta atma

Şeklinde görülen davranışlar hiperaktivite belirtileri olarak değerlendirilebilir.

 

DİKKAT EKSİKLİĞİ VE HİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU – DEHB TEDAVİSİ

                Yukarıda bahsetmiş olduğumuz gibi dikkat eksikliğinin sebepleri, tedavi öncesinde tek tek incelenmelidir. Çocuk neden hiperaktif veya neden dikkat bozukluğu var? Bunu tespit etmek için çeşitli nörolojik testler ve nöropsikiyatrik testler mevcuttur. Uzman doktorunuz sizi bu konuda yönlendirecek ve gerekli testlerin ilgili uzmanlarca yapılmasını sağlayacaktır. Bu testler sayesinde “dikkat eksikliği neden olur?” sorusuna yanıt verilir. Algısal mı, yorumsal mı, içgüdüsel mi yoksa motor alanında bir eksiklik mi var? Bozukluk derecesi nedir ve ilaç kullanımına gerek var mı? Hangi ilaçlar reçete edilmeli? Tamamı yanıt bulur. Akabinde dikkat eksikliği tedavisi başlar. Çeşitli dikkat eksikliği ilaçları uygulanabilir veya Dikkat Güçlendirme Uygulaması gibi basit çözümler kullanılabilir.

DİKKAT EKSİKLİĞİNE NE İYİ GELİR?

                İlaçlı tedavi dışında alternatiflerinizi merak ediyorsanız dikkat egzersizlerinden bahsedebiliriz. Dikkat Egzersizleri, dikkat ve konsantrasyon oyunları ile çocuğunuzun beynini zinde tutarak, dikkat gelişimi sağlar.

Oyun şeklinde tasarlanmış dikkat ve konsantrasyon egzersizleri sayesinde çocuğunuza ısrar etmek zorunda kalmadan dikkatini güçlendirebilirsiniz. Çocuğunuz tablet, telefon veya bilgisayar ile oyun oynadığını düşünürken aslında dikkat ve konsantrasyon egzersizleri ile meşgul olur. Hem eğlenir hem gelişir.

DİKKAT EKSİKLİĞİ NEDEN OLUR?

Dokunma, koklama, tatma, işitme ve görme olmak üzere 5 duyu organından herhangi birinde yetersizlik (sağlıklı çalışmama) durumu olursa dikkat eksikliğine sebep olabilmektedir. Bununla birlikte;

1. Düzensiz uyku,
2. Sağlıksız beslenme,
3. İyi dinlenememe

gibi organizmaya bağlı sebeplerden kaynaklanabilir. Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu tedavisi çok yönlü bir inceleme gerektirir. Yukarıda saydığımız sebeplere ek olarak;

1. Psikolojik sorunlar,
2. Motivasyon eksikliği,
3. Genetik faktörler

dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna sebebiyet verebilmektedir. Çocuk yaşlarda yeterince dikkat egzersizi yapmamış olmak veya dikkat geliştirici faaliyetlerde çok fazla bulunmamak, ilerleyen yaşlarda konsantrasyon yeteneğimizi köreltebilir. Beyin, az kullanılan alanlarda tembelleşebiliyor. Bu bir hastalık olmamakla birlikte, yaşıtlarımıza oranla odaklanma sorununu daha fazla hissetmemize neden olabiliyor. Dolayısıyla, erken yaşta oyun, kitap, spor ve benzeri etkinliklerle bol bol beyin egzersizi yapmak, dikkate dayalı bozuklukların önüne geçmek için önemlidir.

DEHB TÜRLERİ

                Kombine DEHB, dikkatsiz DEHB, hiperaktif/dürtücü DEHB olmak üzere 3 farklı dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu vardır.

1. Kombine DEHB, Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun tüm belirtilerini içeren en yaygın DEHB türüdür.
2. Dikkatsiz DEHB, hiperaktivite bozukluğu olmayan ama konsantrasyon ve dikkat bozukluğu olan DEHB türüdür.
3. Hiperaktif/Dürtücü DEHB, Dikkat eksikliği/dikkat bozukluğu olmayan DEHB türüdür.

KAYNAK: https://www.mentalup.net/blog/dikkat-eksikligi-hiperaktivite-bozuklugu-(dehb)