ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDİR?
Öğrenme güçlüğü; dinleme, konuşma, okuma, yazma, mantık yürütme, problem çözme ya da matematik alanındaki yeteneklerin kullanımında zorluk yaşanmasıdır. Aynı zamanda, kişinin bilgiyi depolaması, işlemlemesi ve üretmesi konusunda da zorluk yaşamasına neden olmaktadır. Çocuklarda daha sık gözlemlenmesiyle birlikte öğrenme güçlüğüne yetişkinlerde de rastlanmaktadır. Kişinin öğrenme güçlüğüne sahip olup olmadığı bazı durumlarda fark edilmeyebilir ve kişi bununla hayatını sürdürebilir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ BELİRTİLERİ NELERDİR?
- Konuşma ve telaffuzda gecikme,
- Bir şeyi isimlendirirken sözcük bulmada zorluk,
- Yaşından daha az sözcük dağarcığına sahip olma,
- Yüklemlerde yani temel kelimelerde zorlanıyorsa( gitmek, vermek, almak vb)
- Hecelerin yerlerini değiştiriyorsa
- Dinleme ve izlemede güçlük,
- Ses-harf arasındaki ilişkiyi öğrenmede güçlük,
- İki anlamlı ( Kafiyeli ) sözcükleri anlamada güçlük,
- Renkleri, sayıları ve harfleri öğrenmede güçlük,
- Derslerde özellikle geometrik şekilleri çizmede zorluk yaşıyorsa,
- Dikkat ve odaklanma sorunları yaşıyorsa,
- Yön bulmada zorluk ve yönleri karıştırma,
- Günlük işlerini izlemede ve yapmada zorluk,
- Arkadaşlarıyla ilişki kurmakta ve sürdürmekte zorluk,
- Zaman ve mekan sorunları yaşanıyorsa,
- El tercihi net olarak gerçekleşmemişse, Yazı yazarken el tercihi hala netleşmediyse,
- Yazı yazarken kalemi tutmada hatalı tutma varsa,
- Koordinasyon gerektiren oyunlarda zorluk( Bisiklet sürmek, topu takip etmek vb)
- Plan yapmakta güçlük çekiyorsa, Planlamada zorluk yaşama,
- Her konuda düşünmeden harekete geçme,
- Sık sık sakarlık ve kaza yaşıyorsa,
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NEDEN OLUR?
Öğrenme güçlüğünün nedeni kesin olarak bilinmemekle birlikte araştırmalar beyin yapısındaki işlevsel farklılar ile ilişkili olduğuna işaret etmektedir.
Bu farklılıklar doğuştan gelir ve kalıtımsaldır. Anne – babada benzer bir öykü varsa ya da kardeşlerden bir tanesinde öğrenme güçlüğüne rastlandıysa diğer çocukta da görülme ihtimali artmaktadır.
Bazı durumlarda, doğum öncesi ya da sonrasında yaşanan bir sorun da (hamilelik sırasında alkol kullanımı, oksijen azlığı, prematüre ya da düşük kiloda doğum gibi) öğrenme güçlüğüne etken olabilmektedir.
Ekonomik zorluklar, çevresel faktörler ya da kültürel farklılıkların öğrenme güçlüğüne neden olmadığı unutulmamalıdır.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ TANISI NASIL KOYULUR?
Bir uzman tarafından çocuğun doğum öyküsü, gelişimsel özellikleri, okul performansı ve ailenin sosyo-kültürel özellikleri göz önünde bulundurularak klinik değerlendirme yapılır. Amerikan Psikiyatri Birliği tarafından yayınlanan ve tanı koyma ölçütlerinin belirlenmesi için bir kaynak olan DSM 5’te Özgül Öğrenme Bozukluğu adı altında bulunur. Tanı kriterlerine göre, aşağıdaki belirtilerden en az birinin varlığı ile belirli, öğrenme ve okul becerilerini kullanma güçlüklerinin gerekli girişimlerde bulunulmuş olmasına rağmen en az 6 aydır sürüyor olması gerekmektedir;
- Sözcük okumanın yanlış ya da çok yavaş ve çaba gerektiriyor olması,
- Okunanın anlamını anlama güçlüğü,
- Harf harf söyleme ve yazma güçlüğü,
- Yazılı anlatım güçlükleri,
- Sayı algısı, sayı gerçekleri veya da hesaplama güçlükleri,
- Sayısal akıl yürütme güçlükleri.
Özgül Öğrenme Güçlüğü; okuma bozukluğu ile giden (disleksi), matematik bozukluğu ile giden (diskalkuli) ve yazılı anlatım bozukluğu ile giden (disgrafi) olarak üç alt tipe ayrılır. Alt tipler birlikte ya da ayrı ayrı görülebilir.
ÖĞRENME GÜÇLÜĞÜ NASIL AŞILIR?
Öğrenme güçlüğünün bir zekâ sorunu, bir hastalık değil, ‘farklılık’ tır. Çözüm için;
- Çocukla beraber ailenin de eğitim alması gerekmektedir.
- Beyinle ilgili detaylı bir inceleme yapılıp sorun nesnel bir şekilde ortaya konmalıdır.
- Çoğunlukla ilaç kullanılmamaktadır. İlaç eğer çocukta öğrenme güçlüğüne eşlik eden kaygı, depresyon gibi hastalıklar varsa tercih edilmektedir.
- Psiko eğitimle tedavi desteklenmelidir.
- Öğretmen ve aile ile işbirliği yapmalıdır.
- Okulun programının da takip edilmesi ve bu noktada çocuğa uygun çalışma planının yapılması gerekmektedir.
- Uzmanın aile ve çocukla birlikte çalışıp, öğrenme kolaylıklarını çocuğa göre düzenlemesi gerekmektedir.
AİLELERE TAVSİYELER
- Çocuğunuzun olumlu yanlarına odaklanın,
- Yalnızca okul başarısı ile çocuğunuzu sınırlandırmayın,
- Başarı sağlayabileceği farklı alanları keşfederek bunları yapması konusunda cesaretlendirin (müzik ya da spor gibi),
- Beklentilerinizi yapabilecekleri ile sınırlı tutun,
- Basit ve anlaşılır açıklamalarda bulunun,
- Her çocuğun kendine özgü olduğunu unutmayın.
KAYNAKLAR:
- https://npistanbul.com/cocuk-ergen/ogrenme-guclugu-nedir
- https://www.medicalpark.com.tr/ogrenme-guclugu-nedir/hg-1401
